Hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam rồng, phượng và những linh vật được ưa chuộng khi chạm khắc trên các cấu kiện nhà gỗ cổ truyền. Khi tìm hiểu ý nghĩa của hình tượng rồng và phượng sẽ dễ dàng lựa chọn được mẫu hoa văn phù hợp với không gian nhà gỗ. Cùng chúng tôi tìm hiểu hoa văn cổ qua các linh vật trong bài viết sau.
Nhà gỗ 3 gian sân vườn kết hợp nhà ngang mái Nhật
>> Xem thêm: Lưu ý khi thi công nhà gỗ truyền thống đảm bảo bền, đẹp
Hình tượng Rồng – biểu tượng về quyền lực
Hình tượng rồng trong văn hóa Việt khác biệt so với rồng Trung Hoa. Thân mình rồng uốn lượn mềm mại, đầu rồng ít sừng, râu dài, miệng há rộng, mắt tròn to và không có cánh. Tùy từng triều đại mà hình tượng rồng trong hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam sẽ có sự thay đổi về tạo hình. Cụ thể:
Thời Lý – Trần: Rồng thân dài mềm, uốn lượn hình sin, biểu tượng cho sự thanh cao, trí tuệ và quyền lực tối thượng. Hoa văn rồng trong thời gian này xuất hiện trên đầu đao mái chùa, bệ tượng hay các trụ gốm sứ.
Thời Lê – Nguyễn: Hình rồng có thân hình lớn, nhiều vảy, râu dài mạnh mẽ oai phong hơn, thể hiện uy quyền của vương triều.
Hình tượng rồng trong hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam thể hiện ý nghĩa:
Thể hiện quyền lực: Hình tượng rồng gắn liền với hình ảnh của hoàng đế, chỉ vua mới được mặc long bào và ngồi trên long ngai sinh sống trong hoàng cung.
Biểu tượng của thiên mệnh: Rồng đại diện cho sự giao hòa của đất trời, linh vật có thể điều khiển mưa gió và tượng trưng cho quyền năng tối cao mà con người không thể sánh kịp.
May mắn và thịnh vượng: Trong dân gian hình tượng rồng mang ý nghĩa may mắn, điềm lành và mang tới mùa màng bội thu, quốc thái dân an.
Hình tượng Phượng – vẻ đẹp cao quý và thanh tao
Hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam phổ biến phải kể tới hình tượng phượng được mô tả với bộ cánh dài, đuôi xòe mềm mại và màu sắc óng ánh tượng trưng cho ngũ hành.
Hình tượng phượng từ lâu đã được xem là biểu tượng của vẻ đẹp cao quý, thanh tao và sự vươn mình hướng tới những giá trị tốt đẹp. Trong văn hóa Á Đông phượng hoàng không chỉ là loài chim thần thoại có dáng vẻ kiêu sa, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về đức hạnh, nhân ái và sự hoàn mỹ.
Trong nghệ thuật và kiến trúc truyền thống Việt hình tượng phượng được chạm khắc trên các cấu kiện nhà gỗ, mái đình, chùa hoặc đồ mỹ nghệ, trang sức. Với khí chất thanh cao và tinh tế, phượng hoàng trở thành biểu tượng vượt thời gian, niềm tin vào sự tái sinh và đổi mới không ngừng.
Các linh vật khác trong hoa văn cổ Việt Nam
Bên cạnh hình tượng rồng và phượng, hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam còn đa dạng với các linh vật khác như:
Nghê
Con nghê là linh vật được dân gian sáng tạo dựa trên hình ảnh chó loài vật trung thành, gần gũi với đời sống người Việt. Nghê được xem là thú trấn giữ có khả năng xua đuổi tà ma, bảo vệ gia chủ và không gian linh thiêng.
Hình tượng con nghê trong hoa văn cổ còn mang ý nghĩa biểu trưng cho sự trung trực, trung thành và mang ý nghĩa chúc phúc và cầu an.
Sư tử và kỳ lân
Sư tử trong hoa văn cổ Việt Nam thường được cách điệu với mặt tròn, mắt lồi, bờm xoắn và dáng ngồi vững chãi. Trên bệ tượng Phật, sư tử thường nâng đỡ tòa sen, thể hiện vai trò hộ pháp.
Kỳ lân xuất phát từ truyền thuyết Trung Hoa, được xếp trong tứ linh (Long – Lân – Quy – Phụng). Kỳ lân tượng trưng cho điềm lành, thịnh vượng, nhân nghĩa và sự thanh cao.
Hổ
Hình tượng linh vật hổ trong hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam đại diện cho sức mạnh, uy nghi, trấn áp tà ma và bảo vệ. Hổ trong nghệ thuật cổ thường không được khắc họa quá dữ tợn, mà vừa mạnh mẽ vừa mang nét thần thái linh thiêng.
Hình hổ có thể được cách điệu thành hổ phù trong kiến trúc đình, miếu để trấn trạch, xua tà.
Ý nghĩa của hoạ tiết hoa văn cổ Việt Nam
Các hoạ tiết hoa văn cổ không chỉ để trang trí, mà còn thể hiện ý nghĩa như:
- Thẩm mỹ: Hoa văn cổ Việt Nam sử dụng các đường nét uốn lượn, đối xứng hoặc lặp nhịp tạo cảm giác nhịp nhàng, uyển chuyển.
- Tâm linh: Hoạ tiết hoa văn cổ có ý nghĩa về khát vọng về cuộc sống an lành, thịnh vượng và bảo hộ khỏi tà khí.
- Biểu tượng văn hóa: Gắn liền với triết lý sống, tín ngưỡng và thế giới quan người Việt qua các thời kỳ lịch sử. Các linh vật như rồng, phượng, nghê, kỳ lân, hổ được chạm khắc để trấn trạch, xua tà, cầu bình an.
Họa tiết hoa văn cổ Việt Nam qua hình tượng rồng, phượng và các linh vật phản ánh đậm nét bản sắc dân tộc trở thành kho tàng văn hoá khơi nguồn cảm hứng sáng tạo về nghệ thuật. Nếu quý vị có nhu cầu làm nhà gỗ cổ truyền chạm khắc hoa văn tinh xảo, vui lòng liên hệ Nhà Gỗ Phúc Lộc qua số hotline 0973 812 666 để được tư vấn cụ thể nhất.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Hạ Bằng, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp
