Trong kiến trúc nhà gỗ, ngưỡng cửa nhà cổ không chỉ là phần ngăn cách giữa không gian bên trong và bên ngoài mà còn mang nhiều giá trị về văn hóa. Từng chi tiết chạm khắc hay chất liệu đều thể hiện quan niệm sống và thẩm mỹ của người Việt. Qua bài viết này, gia chủ có thể hiểu rõ hơn về vai trò và ý nghĩa của ngưỡng cửa trong không gian nhà cổ truyền thống.
Hành trình lắp dựng và cất nóc nhà 3 gian 22 cột
Ngưỡng cửa nhà cổ là gì?
Ngưỡng cửa nhà cổ là thanh gỗ đặt ngang ở phần dưới của khung cửa, có tác dụng phân tách không gian bên trong và bên ngoài ngôi nhà. Trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống, ngưỡng cửa giúp giữ cho kết cấu khung cửa bức bàn vững chắc hơn và tạo sự trang nghiêm cho không gian.
Ngưỡng cửa thường được làm bằng gỗ lim, gỗ mít và được đặt cao hơn nền nhà khoảng 20-30 cm. Kết cấu này giúp giữ khung cửa chắc chắn, ngăn bụi, nước. Trước đây, ngưỡng cửa được thiết kế cao ngang hoặc gần bằng đầu gối nhưng đã được thay đổi để phù hợp hơn với lối sống cũng như phong thủy của gia đình.
Ý nghĩa sâu sắc của ngưỡng cửa nhà cổ trong kiến trúc
Ngưỡng cửa nhà cổ chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, phong tục và triết lý sống của người Việt xưa. Ý nghĩa sâu sắc của ngưỡng cửa trong kiến trúc truyền thống:
- Tăng tính thẩm mỹ và cân đối kiến trúc: Ngưỡng cửa giúp tổng thể ngôi nhà trở nên hài hòa, vững chãi và đẹp mắt hơn. Đây là điểm nhấn tạo nên nét riêng của kiến trúc nhà gỗ cổ truyền.
- Thể hiện sự tôn trọng và lễ nghĩa: Ngưỡng cửa thường được làm cao hơn nền nhà nên khách khi bước vào phải cúi nhẹ đầu. Hành động này được xem là biểu hiện của sự tôn trọng đối với gia chủ và không gian linh thiêng bên trong.
- Giữ gìn sự thanh sạch trong nhà: Khi quét dọn, người xưa luôn dừng lại trước ngưỡng cửa thay vì hất rác ra ngoài. Việc này đồng nghĩa với sự giữ gìn phúc khí, không để tài lộc bị cuốn đi.
- Ngăn cách và bảo vệ không gian: Ngưỡng cửa là ranh giới giữa trong – ngoài, giúp ngăn nước, bụi, đồng thời mang ý nghĩa phong thủy trong việc bảo vệ sự bình an, ổn định cho ngôi nhà.
Phong thủy và những lưu ý khi thiết kế ngưỡng cửa nhà cổ
Khi thiết kế và thi công ngưỡng cửa nhà cổ, gia chủ cần đặc biệt lưu ý đến những yếu tố sau vì đây là cấu kiện quan trọng, ảnh hưởng đến độ vững chắc và phong thủy trong nhà.
Kích thước ngưỡng cửa hợp phong thủy
Kích thước ngưỡng cửa phải được tính toán hài hòa để vừa thuận tiện đi lại, vừa giữ vượng khí trong nhà. Thông thường, ngưỡng cửa nhà gỗ sẽ có chiều cao từ 25 – 40cm, chiều dài thường tương ứng với chiều rộng của cửa chính, còn độ dày dao động khoảng 5 – 7cm để đảm bảo độ chắc chắn.
Chất liệu gỗ và hoa văn chạm khắc
Ngưỡng cửa trong nhà gỗ cổ truyền thường được làm từ những loại gỗ có độ bền và tính thẩm mỹ cao. Mỗi loại gỗ đều mang đến một ưu điểm riêng:
- Gỗ Lim (Lim Lào, Lim Nam Phi): Cứng, nặng và chịu lực tốt, giúp ngưỡng cửa vững chắc, ít cong vênh, chịu được thời tiết khắc nghiệt.
- Gỗ Gõ đỏ: Màu sắc sang trọng, vân gỗ đẹp và bền màu theo thời gian, rất phù hợp với không gian cổ kính.
- Gỗ Căm Xe: Có độ dẻo và chịu lực cao, dễ gia công và chạm khắc hoa văn tinh xảo.
Bên cạnh chất liệu, hoa văn được chạm khắc cũng góp phần làm tăng tính thẩm mỹ cũng như ý nghĩa phong thủy. Các họa tiết hoa văn truyền thống thường thấy gồm: tứ linh (long, ly, quy, phượng), hoa sen, tứ quý, ngũ phúc lâm môn hoặc triện hồng. Những hoa văn này không chỉ thể hiện tay nghề tinh xảo của nghệ nhân mà còn mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc: cầu tài lộc, bình an và hạnh phúc cho gia đình.
Những điều kiêng kỵ khi làm ngưỡng cửa nhà cổ
Khi thi công hoặc lắp đặt ngưỡng cửa, gia chủ cần tránh một số điều kiêng kỵ để đảm bảo sự hanh thông, may mắn và bền vững cho ngôi nhà:
- Không chọn gỗ cưa cụt ngọn hoặc gỗ non: Gỗ chưa đủ tuổi sẽ dễ cong vênh, nứt gãy, làm mất thế cân bằng và vững chắc của ngưỡng cửa.
- Không làm ngưỡng cửa quá cao hoặc quá thấp: Ngưỡng quá cao sẽ gây bất tiện khi di chuyển, còn ngưỡng quá thấp khiến sinh khí trong nhà dễ thất thoát. Cần đo theo thước Lỗ Ban để đạt kích thước phong thủy chuẩn.
- Tránh đặt vật cản trước ngưỡng cửa: Vật cản như tủ, ghế hay bình phong che chắn sẽ ngăn dòng khí lưu thông, gây bí bách cho không gian.
Những mẫu ngưỡng cửa nhà cổ đẹp
Ngưỡng cửa nhà cổ được làm từ nhiều chất liệu gỗ khác nhau tùy thuộc vào nhu cầu của gia chủ. Ngoài ra, hoa văn trên ngưỡng cổ cũng được lựa chọn kỹ lưỡng để đảm bảo sự tinh tế cho không gian nhà gỗ. Dưới đây là hình ảnh một số mẫu ngưỡng cửa đẹp mà gia chủ có thể tham khảo:
>> Xem thêm: Cổng nhà thờ họ đẹp theo kiến trúc truyền thống
Ngưỡng cửa nhà cổ không chỉ giúp ngăn bụi và giữ sạch không gian mà còn mang ý nghĩa phong thủy quan trọng. Khi thiết kế hay phục dựng nhà cổ, gia chủ nên chú ý đến chất liệu, kích thước và hoa văn để vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, vừa giữ được nét truyền thống của kiến trúc Việt. Nếu có nhu cầu thiết kế và thi công nhà gỗ, gia chủ có thể liên hệ với Nhà gỗ Phúc Lộc qua thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết:
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Hạ Bằng, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp
Ndewo, achọrọ m ịmara ọnụahịa gị.